دیابت نوع یک، یک بیماری متابولیک است که به دلیل تخریب سلول‌های انسولین ساز لوزالمعده (سلول‌های بتا واقع در جزایر لانگرهانس) به وسیله سیستم ایمنی فرد اتفاق می‌افتد. مهمترین پیامد این بیماری بالا رفتن قند خون به دلیل فقدان یا کمبود انسولین در فرد بیمار است. تا کنون درمان‌های محدودی برای دیابت نوع یک وجود داشته است که به تزریق منظم و مادام العمر انسولین و پیوند عضو محدود می‌شود. سلول‌های بنیادی مزانشیمی تا کنون در کارآزمایی‌های بالینی متعددی مورد استفاده قرار گرفته و اثر بخش بوده‌اند.
نشان داده شده است که این سلول‌ها در تعدیل واکنش سیستم ایمنی و بازسازی سلول‌های آسیب دیده مؤثر هستند و می‌توانند پس از وارد شدن به سیستم گردش خون، به محل آسیب مهاجرت کرده نقش درمانی خود را ایفا کنند. به منظور بررسی میزان اثر بخشی و عوارض جانبی استفاده از سلول‌های بنیادی مزانشیمی خود فرد در درمان بیمارانی که به تازگی به دیابت نوع یک مبتلا شده‌اند، دکتر حسین بهاروند، دکتر انسیه حاجی زاده صفار، محمود ایزدی و همکارانشان در پژوهشگاه رویان، دانشگاه علوم پزشکی تهران و دانشگاه علوم پزشکی ایران، طی یک کارآزمایی بالینی ۲۱ بیمار تازه مبتلا به دیابت نوع یک را به دو گروه تقسیم کردند، به گروه اول سلول‌های بنیادی مزانشیمی و به گروه دوم دارو نما تزریق شد. سپس شرایط بیماران تا یک سال پس از درمان مورد بررسی قرار گرفت.
نتایج این پژوهش که در نشریه بین المللی Stem Cells Research and Therapy به انتشار رسیده است، نشان داد استفاده از سلول‌های بنیادی مزانشیمی در مبتلایان به دیابت نوع یک امن و بدون عوارض جانبی جدی است. همچنین استفاده از این روش درمانی تعداد دوره‌های افزایش قند خون را در مبتلایان کاهش می دهد. علاوه بر این، روش درمانی مذکور الگوی سیستم ایمنی را از حالت پیش التهابی به ضد التهابی تغییر داده، منجر به افزایش شمار سلول‌های لنفوسیت T تنظیم کننده در جریان خون و بهبود کیفیت زندگی مبتلایان می شود. نتایج این پژوهش نشان داد تزریق سلول‌های بنیادی مزانشیمی خود فرد در بیماران تازه مبتلا به دیابت نوع یک می‌تواند منجر به بهبود شرایط بیماران گردد.
اطلاعات بیشتر:
More information: Mahmoud Izadi, Anavasadat Sadr Hashemi Nejad, Maedeh Moazenchi, Safdar Masoumi, Ali Rabbani, Farzad Kompani, Amir Abbas Hedayati Asl, Fatemeh Abbasi Kakroodi, Neda Jaroughi, Mohammad Ali Mohseni Meybodi, Aria Setoodeh, Farzaneh Abbasi, Seyedeh Esmat Hosseini, Fatemeh Moeini Nia, Reza Salman Yazdi, Roghayeh Navabi, Ensiyeh Hajizadeh-Saffar and Hossein Baharvand, Mesenchymal stem cell transplantation in newly diagnosed type-1 diabetes patients: a phase I/II randomized placebo-controlled clinical trial, Stem Cell Research & Therapy (2022). doi.org/10.1186/s13287-022-02941-w
