از دست رفتن توده سلولهای بتا یکی از ویژگیهای اصلی دیابت نوع یک و یکی از علائم دیابت نوع دو پیشرفته است. درک سازوکار تخریب و بازسازی توده سلولهای بتا برای تحقیقات پیش بالینی دیابت ضروری است. به همین دلیل اندازهگیری توده سلولهای بتا در تحقیقات دیابت حائز اهمیت است. از این رو، روشهای مختلفی برای ارزیابی و اندازهگیری توده سلولهای بتا ایجاد شده است که بیشتر آنان وقتگیر، دشوار یا نیازمند ابزارهای تصویربرداری خاصی است. یکی از روشهای بررسی توده سلولهای بتا استفاده از مدلهای حیوانی تراریخته است. مدلهای حیواتی تراریخته متفاوتی ایجاد شدهاند که میتوانند پروتئین فلورسنت سبز را تحت کنترل آغازگرهای ویژه سلولهای بتا مانند آغازگر انسولین، بیان کنند. این مدلها نیاز به رنگآمیزی و ردیابی سلولهای بتا را از بین میبرند اما برای جلوگیری از تهیه حجم زیادی از برشهای بافتشناسی، یک روش تشخیص پائین دست مکمل نیز لازم است. یکی از روشهایی که برای پاکسازی لیپیدها از بافت فلورسنت استفاده میشود، شستشوی آن با سدیم دودسیل سولفات است. این روش که پاکسازی سریع بافت بدون آکریلامید (FACT) نامیده میشود امکان تصویربرداری ترنسلوسنت از بافت فلورسنت را فراهم میکند. دکتر یاسر تهمتنی، فاطمه کرمی، بهروز عسگری آبی بیگلو، ساغر پهلواننشان، امین تمدن و همکارانشان در پژوهشگاه رویان، دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی و دانشگاه علوم پزشکی بوشهر با استفاده از این فناوریهای نوین یک مدل حیوانی تراریخته برای ارزیابی توده سلولهای بتا ایجاد کردند. مقاله منتشر شده از این دستآورد پژوهشگران ایرانی در نشریه بین المللی BioImpacts، شرح میدهد تعداد جزایر لانگرهانس قابل شناسایی در این روش بیشتر از روشهای مشابه است و پروتئین فلورسنت سبزی که در سلول های بتا بیان میشود امکان ارزیابی میزان از بینرفتن توده سلولهای بتا را به سادگی فراهم میکند.
ساخت این مدل تراریخته آزمایشگاهی ابزار مناسبی برای پژوهشهای بیشتر در زمینه دیابت برای پژوهشگران ایرانی فراهم کرده است و گامهای مؤثر در خصوص غلبه بر این بیماری را تسریع میکند.
اطلاعات بیشتر:
More information: Fatemeh Karami, Behrouz Asgari Abibeiglou, Saghar Pahlavanneshan, Ali Farrokhi, Amin Tamadon, Mohsen Basiri, Keynoosh Khalooghi, Majid Fallahi & Yaser Tahamtani, Enhanced characterization of beta cell mass in a Tg (Pdx1-GFP) mouse model, BioImpacts (2022). doi: ۱۰.۳۴۱۷۲/bi.2022.23840